Isekai là một thuật ngữ ám chỉ một thể loại anime, manga của Nhật Bản và đang hết sức phổ biến ở Việt Nam.
Ngày nay với sự phát triển của Internet, văn hóa Nhật Bản đã ngày càng thẩm thấu sâu vào trong giới trẻ, đặc biệt là trẻ em, những người được tiếp xúc hàng ngày thông qua Facebook, YouTube, TikTok.
Ảnh hưởng này là có thể đo đếm được thông qua hàng trăm triệu lượt truy cập vào các trang truyện lậu, trong đó một trang web đọc truyện trang lậu nổi tiếng là N*ttruyen xếp thứ tư về lượng truy cập ở Việt Nam, theo thống kê của SimilarWeb.
Vậy Isekai là gì?
Từ năm 2012, một thể loại sáng tác mới trở nên phổ biến trong các loại hình anime, manga và trò chơi điện tử đó là isekai. Isekai, tiếng Nhật là 異世界 (nghĩa đen: Thế giới khác) là một tiểu thể loại giả tưởng hoặc viễn tưởng, có nội dung chính là một nhân vật được đưa đến một thế giới khác (gần giống với thể loại xuyên không).
Nhân vật trung tâm của các tác phẩm này thường là hình mẫu thường gặp trong xã hội hiện đại, như học sinh trung học, người làm công thường xuyên bị bắt nạt hoặc có số phận yểu mệnh… bị đưa ra khỏi cuộc sống ở thế giới hiện thực tới một thế giới có yếu tố kỳ ảo như trong game, viễn tưởng, cổ tích…
Một đặc điểm nổi trội của isekai là một số tác phẩm tập trung khai thác cuộc sống bế tắc của những nhân vật trong xã hội hiện đại và được “chuyển sinh” sang thế giới khác, đôi khi với sứ mệnh, năng lực đặc biệt nào đó, coi như một “cơ hội thứ hai”.
Cách “chuyển sinh” cũng là một yếu tố đáng bàn. Trong khi một số tác phẩm dựa vào ma thuật, kỳ ảo hoặc việc đi lạc để đưa nhân vật sang thế giới mới, một số khác có những cách “cực đoan” hơn, chẳng hạn như thông qua tai nạn, tự sát vì quá chán ghét cuộc sống bất công, cuộc đời thảm hại.
Vì sao Isekai lại phổ biến?
Isekai đánh trúng tâm lý của người đọc là từ một người bình thường, thậm chí có thể coi là loser (kẻ thất bại trong cuộc sống) trở thành một nhân vật có sức mạnh ghê gớm, người trên vạn người ở thế giới khác. Đây chính là điểm đánh trúng tim đen của những người trẻ, đặc biệt là những người ở độ tuổi teen vốn mơ mộng về một thế giới khác tràn đầy phép thuật, năng lượng kỳ bí…
Ý tưởng về các câu chuyện tương tự isekai không phải là mới. Những bộ truyện dài của Doraemon xuyên không sang các thế giới khác cũng có thể coi là một đại diện tiêu biểu của Isekai thời kỳ đầu cho đến sự xuất hiện của Inuyasha (năm 1996). Nhưng thực tế khái niệm này cũng chỉ phổ biến từ khoảng đầu thập niên 2010s cho đến nay với những cái tên cực kỳ tiêu biểu như Sword Art Online, Re:Zero, Overlord…
Từ đó, cộng với sự bùng nổ với tốc độ chóng mặt của Internet, thể loại Isekai dần xâm chiếm và phủ sóng mọi ngóc ngách trên mạng xã hội, buộc trẻ em dù không biết hay không quan tâm cũng đều phải từng nghe qua ít nhất một lần những khái niệm kiểu như Isekai, Otaku, Wibu… cũng giống như việc người lớn xem thử hiện tượng Squid Game dù nó được đánh giá là bộ phim 18+ khá nặng với các yếu tố bạo lực đẫm máu.
Ai thích đọc Isekai?
Isekai không phải thể loại độc quyền của người Nhật. Trung Quốc từ lâu đã có thể loại tương tự là trọng sinh (trùng sinh), chuyển sinh, xuyên không với hằng ha sa số các bộ truyện còn có tính YY nặng hơn thế. YY là từ tiếng lóng Trung Quốc có nghĩa là ảo tưởng, tự sướng. Các bộ truyện mang tính trọng sinh YY có thể nói là còn dễ khiến trẻ em chìm đắm vào ảo tưởng ‘nặng đô’ hơn Isekai rất nhiều.
Tuy nhiên, các thể loại manhua (truyện Hoa ngữ) và manhwa (truyện Hàn ngữ) nói chung không hấp dẫn trẻ em Việt Nam bằng manga, anime Nhật Bản. Đơn giản là bởi nét vẽ, cách hành văn, ngữ điệu, câu cú của truyện tranh Nhật Bản đã ăn sâu vào đời sống tinh thần của người Việt từ xưa, từ đó tạo ra ảnh hưởng với trẻ em trên mạng.
Tất nhiên, trẻ em không phải sẽ không thích trọng sinh hay chuyển sinh của Hàn, Trung nhưng nếu đã thích Isekai cuồng nhiệt đến mức quên ăn quên ngủ, thậm chí là tự tử, đó chắc hẳn phải là trẻ đang ở độ tuổi mới lớn.
Làm gì để ngăn cấm Isekai?
Như đã nói ở trên, Isekai chỉ là một thể loại truyện tranh mà Hàn Quốc hay Trung Quốc cũng có. Do đó, việc ngăn cấm hoàn toàn trẻ em tìm đọc các bộ truyện tranh kiểu như này là vô ích.
Phụ huynh nên gỡ nút thắt bằng việc tìm hiểu tâm sinh lý tình cảm của các con, vì sao chúng muốn thoát ly khỏi thực tại, vì sao lại mê bộ truyện này bộ truyện kia, để từ đó tìm ra cách giải quyết. Với sự phát triển của Internet như hiện nay, càng ngăn cấm càng dễ phản tác dụng dẫn tới những hậu quả đau lòng mà thôi.
