Knights and Merchants là tựa game chiến thuật thời gian thực cổ điển, mang đậm chất quản lý kinh tế và điều phối quân sự. Dù ra mắt từ cuối thập niên 90, trò chơi vẫn giữ được sức hút nhờ chiều sâu hệ thống và thử thách chiến lược. Bài viết này sẽ giúp bạn đọc làm chủ nền kinh tế và quân đội trong game, đặc biệt là những người mới tiếp cận lần đầu.
Ngay từ khi bắt đầu chế độ skirmish, người chơi sẽ được cấp một nhà kho – trung tâm tiếp nhận tài nguyên và nhân lực. Để quản lý hiệu quả, hãy tắt chức năng nhập hầu hết tài nguyên vào kho, chỉ giữ lại gỗ, đá, thực phẩm và vàng. Điều này giúp tránh tình trạng tài nguyên bị vận chuyển lòng vòng gây ùn tắc.
Người chơi cần lập tức xây dựng trường học – công trình thiết yếu để đào tạo các loại dân cư. Sau đó, hãy tiến hành xây quán trọ để công nhân có nơi ăn uống, tránh tình trạng chết đói khi chỉ có thực phẩm trong kho nhưng không thể dùng được.
Trò chơi yêu cầu người chơi đặt các công trình sát nguồn tài nguyên như đá (quarry) hoặc rừng (woodcutter), kết nối bằng đường và xây dựng theo chuỗi hợp lý. Đặc biệt, thứ tự xây dựng hợp lý, vị trí công trình và khoảng cách di chuyển là yếu tố sống còn. Ví dụ: nên đặt xưởng cưa (sawmill) gần nhà kho hơn là gần rừng, vì cưa ra nhiều gỗ hơn lượng gỗ thô cần xử lý.
Sau khi đã có nền kinh tế cơ bản, người chơi có thể mở rộng sang các chuỗi sản xuất phức tạp như:
- Chuỗi bánh mì: nông trại → cối xay → tiệm bánh → quán trọ
- Chuỗi xúc xích và da thuộc: nông trại → trại heo → lò mổ → xưởng thuộc da → xưởng chế tạo giáp
- Chuỗi vũ khí gỗ: tiều phu → xưởng cưa → xưởng chế vũ khí
- Chuỗi vũ khí kim loại: mỏ sắt + mỏ than → xưởng luyện sắt → xưởng vũ khí/giáp sắt
- Chuỗi rượu: vườn nho + ruộng nho → hầm rượu
- Chuỗi vàng: mỏ vàng + mỏ than → xưởng luyện kim → trường học
Khác với nhiều tựa game khác, hầu hết nhân lực trong Knights and Merchants đều không cần điều khiển trực tiếp. Bạn chỉ cần đặt công trình và đào tạo đúng nghề, người dân sẽ tự động vận hành theo hệ thống.
Về quân sự, trò chơi chia binh chủng thành bốn loại chính: bộ binh, cung thủ, giáo binh và kỵ binh – mỗi loại có ba cấp theo trang bị: không giáp, giáp da và giáp sắt. Đáng chú ý, lính cưỡi ngựa (kỵ binh) cực kỳ tốn kém tài nguyên nhưng cũng là lực lượng mạnh nhất nếu được vận hành đúng.
Một điểm then chốt là: càng nâng cấp trang bị, chuỗi sản xuất càng phức tạp và ngốn tài nguyên. Ví dụ, để tạo ra một kỵ sĩ cần tới 3 mỏ sắt, 7 mỏ than, 1 mỏ vàng, 3 nông trại và 3 chuồng ngựa, chưa kể đến trường học và lò luyện.
Ngoài ra, người chơi còn có thể áp dụng các mẹo giúp tiết kiệm tài nguyên và tối ưu xây dựng như:
- Làm đường không tốn đá: đặt công trình để buộc nhân công đào sẵn ô cửa rồi phá bỏ
- Biến đất cằn thành ruộng: xây công trình xong rồi phá bỏ để tạo nền đất màu mỡ
- Dọn cây rừng nhanh: dùng nền công trình để xóa cây thay vì phải chờ tiều phu
Trong phần sau của hướng dẫn, tác giả còn giới thiệu loạt chiến lược thú vị như “Peasant Rush” – sản xuất nhanh dân quân để đánh phủ đầu, “Army of Pigs” – tập trung làm xúc xích và giáp da, “Iron Legion” – hướng tới quân đội sắt thép tinh nhuệ và “Knight Rush” – dồn lực cho kỵ sĩ cao cấp.
Tựa game Knights and Merchants không chỉ là một cuộc chơi chiến thuật, mà còn là bài toán tối ưu chuỗi cung ứng, quy hoạch đô thị và chiến lược lâu dài. Với hướng dẫn chi tiết này, người chơi sẽ có nền tảng vững chắc để xây dựng đế chế riêng, vươn lên làm chủ bản đồ trong mọi chế độ.