Một vụ va chạm thiên thạch khổng lồ từ hàng tỷ năm trước có thể chính là lời giải cho bí ẩn kéo dài nhiều thập kỷ về các đá từ tính trên Mặt trăng.
Các mẫu đá được mang về từ các sứ mệnh Apollo của NASA và dữ liệu từ các tàu vũ trụ quỹ đạo cho thấy một điều kỳ lạ: nhiều khu vực trên Mặt trăng, đặc biệt là phía xa, có các đá sở hữu từ tính mạnh bất thường, trong khi hiện tại Mặt trăng không còn bất kỳ từ trường toàn cầu nào.
Cơn chấn động từ một vụ va chạm cổ đại
Một nghiên cứu mới do Isaac Narrett, nghiên cứu sinh tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), dẫn đầu đã đưa ra lời giải thích đáng tin cậy. Theo mô phỏng máy tính của nhóm, một vụ va chạm thiên thạch quy mô lớn – có thể là sự kiện tạo ra hố va chạm Imbrium khổng lồ – đã từng tạo ra một đám mây plasma siêu nhiệt tích điện, bao phủ toàn bộ Mặt trăng.
Chính đám plasma này đã tạm thời tăng cường từ trường yếu ớt sẵn có của Mặt trăng, đặc biệt ở phía đối diện với nơi thiên thạch đâm vào – nơi mà các tảng đá bề mặt bắt được tín hiệu từ tính ngắn ngủi đó trước khi nó biến mất.
Từ trường thoáng qua, dấu tích vĩnh cửu
Hiện tượng này diễn ra rất nhanh – chưa đầy một giờ – nhưng đã để lại một dấu ấn từ tính mà đến nay con người vẫn đo được. Giáo sư Benjamin Weiss, đồng tác giả nghiên cứu, ví von: “Nó giống như ném một bộ bài 52 lá vào không trung trong một từ trường, mỗi lá bài mang theo một chiếc kim la bàn. Khi rơi xuống đất, tất cả đều ghi lại hướng từ trường tại thời điểm đó.”
Nhóm nghiên cứu còn cho biết vụ va chạm không chỉ tạo ra plasma mà còn phát sinh sóng chấn địa lan khắp Mặt trăng, hội tụ lại ở phía đối diện và góp phần “làm rung” các electron trong đá, giúp từ tính được “khóa” vĩnh viễn.
Cơ hội kiểm chứng đến gần
Các khu vực có từ tính mạnh nhất hiện nằm gần cực nam của Mặt trăng – khu vực phía xa đang được ưu tiên khám phá trong các sứ mệnh tương lai như Artemis của NASA. Nếu các mẫu đá lấy từ đây thể hiện cả dấu hiệu va chạm lẫn từ tính cổ xưa, giả thuyết về vụ va chạm gây từ tính sẽ được củng cố mạnh mẽ.
“Vẫn còn rất nhiều điều chưa được giải thích về từ tính của Mặt trăng,” Narrett nhấn mạnh.
Nghiên cứu đã được công bố ngày 23/5 trên tạp chí Science Advances, mở ra bước tiến quan trọng trong hành trình hiểu rõ hơn về quá khứ hỗn loạn của vệ tinh tự nhiên duy nhất của Trái đất.
GameN.vn sẽ tiếp tục theo sát những khám phá mới về vũ trụ, nơi những manh mối cổ xưa vẫn đang chờ được giải mã dưới ánh sáng của khoa học hiện đại.