DeepSeek, một start-up AI nhỏ đến từ Trung Quốc, vừa làm rúng động Silicon Valley khi tiết lộ cách xây dựng mô hình AI đột phá chỉ với nguồn lực hạn chế. Thành công này không chỉ khiến cộng đồng quốc tế kinh ngạc mà còn đưa nhà sáng lập Liang Wenfeng trở thành biểu tượng tự hào quốc gia.
Vào đầu tuần này, DeepSeek đã công bố mô hình R1, mô hình AI tiên tiến được xây dựng với chi phí chỉ 5,6 triệu USD và sử dụng 2.048 GPU Nvidia H800. Đáng chú ý, mô hình này sở hữu 671 tỷ tham số, ngang ngửa với những mô hình hàng đầu của OpenAI và Google nhưng với chi phí thấp hơn nhiều.
Mô hình R1 được thiết kế để học tập và cải thiện tự động mà không cần sự can thiệp từ con người. Đây là bước tiến quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh các công ty lớn của Mỹ như OpenAI và Google DeepMind vẫn giữ kín công nghệ của họ.
Từ “gã ngoại đạo” đến biểu tượng công nghệ
Liang Wenfeng, nhà sáng lập DeepSeek, từng được xem là người ngoài ngành khi khởi đầu dự án. Trước khi thành lập DeepSeek vào năm 2023, ông là một nhà quản lý quỹ thành công với công ty High-Flyer, chuyên sử dụng AI để phân tích thị trường chứng khoán.
Tuy nhiên, sự thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực AI lại trở thành lợi thế. Nhóm kỹ sư tại DeepSeek đã tận dụng tối đa các GPU sẵn có, ngay cả khi Trung Quốc phải đối mặt với lệnh cấm xuất khẩu chip mạnh từ Mỹ. Một chuyên gia trong ngành nhận xét: “DeepSeek đã chứng minh rằng họ có thể khai thác tối đa tiềm năng của những GPU không phải đời mới nhất.”
Liang cũng tận dụng lợi nhuận từ quỹ High-Flyer để trả lương cao cho đội ngũ kỹ sư AI, tạo điều kiện làm việc như môi trường học thuật tại các văn phòng ở Bắc Kinh và Hàng Châu.
DeepSeek tự định vị là công ty hoàn toàn “nội địa”, với đội ngũ nhân sự xuất thân từ các đại học danh giá của Trung Quốc như Bắc Đại, Thanh Hoa và Bắc Hàng. Liang nhấn mạnh: “Chúng tôi không dựa vào nhân sự từ nước ngoài. Chúng tôi phải tự phát triển tài năng hàng đầu.” Điều này giúp DeepSeek nhận được sự ủng hộ lớn trong nước, đồng thời khẳng định khả năng sáng tạo của Trung Quốc trên bản đồ công nghệ thế giới.
Thách thức và tương lai
Mặc dù đạt được những thành tựu ấn tượng, DeepSeek vẫn đối mặt với không ít thách thức. Các đối thủ tại Mỹ đang đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng AI, với những cụm máy tính siêu mạnh được xây dựng từ các chip thế hệ mới như Nvidia Blackwell. Trong khi đó, quỹ High-Flyer – nguồn hỗ trợ chính của DeepSeek – đã bắt đầu suy giảm hiệu suất vào năm 2024 do Liang tập trung phần lớn thời gian vào dự án AI.
Các chuyên gia nhận định, dù DeepSeek đang tận dụng tốt nguồn lực hiện tại, nhưng khả năng duy trì cạnh tranh lâu dài vẫn là một câu hỏi lớn. Một chuyên gia AI tại Berkeley cho biết: “Người đi sau có thể đạt được thành tựu với chi phí thấp hơn, nhưng để duy trì lợi thế thì cần đầu tư lớn và liên tục.”
Không chỉ đối mặt với áp lực nội bộ, DeepSeek còn đứng trước những đối thủ mạnh từ Mỹ và Nhật Bản. OpenAI vừa công bố kế hoạch đầu tư ít nhất 100 tỷ USD vào cơ sở hạ tầng AI tại Mỹ thông qua liên doanh Stargate với SoftBank. Elon Musk cũng mở rộng siêu máy tính Colossus, với hơn 1 triệu GPU phục vụ cho việc phát triển mô hình Grok AI.
Tuy nhiên, theo một cộng sự của Liang, DeepSeek hiện sở hữu một trong những cụm máy tính tiên tiến nhất tại Trung Quốc. “Họ đủ khả năng cạnh tranh trong hiện tại, nhưng trong tương lai thì cần thêm nguồn lực lớn.”
Câu chuyện của DeepSeek không chỉ là minh chứng cho khả năng sáng tạo của một công ty nhỏ, mà còn là dấu hiệu cho thấy sự thay đổi trong cán cân công nghệ toàn cầu. Thành công của DeepSeek là lời khẳng định rằng, ngay cả với nguồn lực hạn chế, những đột phá lớn vẫn có thể được thực hiện, miễn là có tầm nhìn và sự quyết tâm.