Một khám phá chấn động vừa được công bố: các nhà thiên văn học đã ghi nhận một vật thể vũ trụ lạ lùng phát ra cả tia X năng lượng cao lẫn sóng vô tuyến theo chu kỳ đều đặn — điều chưa từng có tiền lệ trong lịch sử quan sát thiên văn.
Vật thể được đặt tên là ASKAP J1832-0911, nằm trong Dải Ngân hà cách Trái đất khoảng 15.000 năm ánh sáng. Theo báo cáo đăng trên tạp chí Nature ngày 28/5, cứ mỗi 44 phút, vật thể này lại bùng nổ một đợt phát xạ kéo dài hai phút ở cả hai phổ: sóng vô tuyến và tia X.
Điều đặc biệt khiến giới khoa học bất ngờ là ASKAP J1832-0911 thuộc nhóm LPT (Long-Period Transients – hiện tượng chớp sáng chu kỳ dài), vốn chỉ mới được phát hiện lần đầu vào năm 2022 và đến nay mới chỉ ghi nhận được khoảng 10 trường hợp tương tự. Tuy nhiên, chưa từng có LPT nào phát cả tia X và sóng vô tuyến như trường hợp này.
Chuyên gia dẫn đầu nghiên cứu, tiến sĩ Zieng (Andy) Wang từ Đại học Curtin (Úc), khẳng định: “Vật thể này hoàn toàn khác biệt với mọi thứ chúng tôi từng quan sát. Đây có thể là dấu hiệu của một dạng vật lý mới hoặc mô hình tiến hóa sao hoàn toàn khác.”
Ban đầu, ASKAP J1832-0911 được phát hiện bởi kính thiên văn vô tuyến ASKAP tại Úc. Sau đó, NASA tiếp tục theo dõi bằng kính thiên văn tia X Chandra và bất ngờ ghi nhận được sự trùng khớp hoàn hảo giữa các đợt phát xạ vô tuyến và tia X – điều cực kỳ hiếm vì các kính này quan sát ở dải tần rất khác nhau.
Giới nghiên cứu hiện nghi ngờ rằng vật thể kỳ lạ này có thể là một sao neutron từ tính cực mạnh (magnetar) hoặc một sao lùn trắng – tàn tích của một ngôi sao nhỏ đã kết thúc vòng đời. Tuy nhiên, cả hai giả thuyết này vẫn chưa thể lý giải trọn vẹn hành vi kỳ lạ mà ASKAP J1832-0911 thể hiện.
Tiến sĩ Nanda Rea, đồng tác giả nghiên cứu, nhận định: “Việc phát hiện ra phát xạ tia X từ một LPT là bước tiến đột phá. Điều này cho thấy rất có thể còn nhiều vật thể tương tự đang tồn tại trong vũ trụ, chỉ chờ được khám phá.”
Sự kiện ASKAP J1832-0911 không chỉ mở ra hy vọng hiểu rõ hơn về bản chất của Long-Period Transients, mà còn có thể trở thành chìa khóa giúp ngành thiên văn học chạm tới một tầng vật lý hoàn toàn mới.