Sự hội tụ giữa công nghệ blockchain và trí tuệ nhân tạo không chỉ là lựa chọn mà là yếu tố thiết yếu để tạo nền tảng an toàn, minh bạch và phi tập trung cho nền kinh tế agent AI trong tương lai.
Các ông lớn công nghệ không ngừng ca ngợi cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo – từ Bill Gates đến Sundar Pichai và Jensen Huang – đều báo hiệu rằng AI tự chủ và người máy sẽ thay thế công việc của chúng ta, đồng thời trở thành trợ lý tự động thực hiện các nhiệm vụ thay con người trong cả đời sống cá nhân lẫn công việc.
Dù kịch bản này xảy ra trong vài năm tới hay vài thập kỷ sau, chúng ta nhiều khả năng sẽ tiến hóa theo hướng đó và công nghệ, một lần nữa, sẽ định hình lại cuộc sống. Tuy nhiên, nếu không có sự hỗ trợ từ công nghệ blockchain, việc phát triển AI tự chủ và robot đạt được như kỳ vọng sẽ rất khó khăn, thậm chí là không thể.
Nếu chúng ta mong muốn các dịch vụ và thiết bị này hoạt động một cách tự chủ, các vấn đề về bảo mật, quyền riêng tư, tính minh bạch và trách nhiệm giải trình sẽ là những mối quan tâm hàng đầu. Đây chính là những lĩnh vực mà blockchain tỏa sáng và có thể hỗ trợ khắc phục điểm yếu của AI, từ đó thúc đẩy quá trình mở rộng và phát triển tầm nhìn này.
Thế mạnh của blockchain hỗ trợ điểm yếu của AI
Công nghệ blockchain có thể tăng cường đáng kể bảo mật cho các mô hình AI bằng cách tận dụng các đặc điểm chính như phi tập trung, tính bất biến, khả năng truy vết, hợp đồng thông minh, bảo mật dữ liệu và xác minh danh tính. Ví dụ:
Yếu tố phi tập trung loại bỏ điểm tấn công đơn lẻ, tăng khả năng phục hồi của các mô hình AI trước các cuộc tấn công.
Tính bất biến của blockchain đảm bảo rằng dữ liệu được sử dụng trong quá trình đào tạo các mô hình AI và chính bản thân các mô hình không thể bị thay đổi bất hợp pháp, đảm bảo tính toàn vẹn.
Mọi thay đổi hoặc quyết định do mô hình AI đưa ra đều có thể được truy vết thông qua blockchain, mang lại tính minh bạch và trách nhiệm giải trình vượt trội.
Hợp đồng thông minh tự động hóa việc thực thi các quy tắc truy cập và sử dụng dữ liệu, ngăn chặn việc sử dụng trái phép hoặc phi đạo đức đối với các mô hình AI.
Hợp đồng thông minh có thể đảm bảo dữ liệu chỉ được sử dụng cho mục đích đào tạo và kiểm tra bởi người được ủy quyền, khóa tùy chọn sử dụng cho các mục đích khác. Kết hợp các quy tắc này với tính toán đa bên có thể ngăn chặn hoặc ít nhất là giảm thiểu các cuộc tấn công đối với AI.
Blockchain cho phép tính toán đa bên an toàn, đảm bảo quyền riêng tư dữ liệu trong quá trình đào tạo mô hình AI bằng cách giữ dữ liệu phi tập trung.
Xác minh danh tính an toàn của blockchain nâng cao độ an toàn của hệ thống AI bằng cách ngăn chặn truy cập trái phép.
Tích hợp AI với blockchain có thể thiết lập môi trường AI an toàn, minh bạch, có thể truy vết và phi tập trung, bảo vệ quyền riêng tư, tăng cường trách nhiệm giải trình và thể hiện AI có trách nhiệm.
Giao dịch: AI lập trình gặp blockchain lập trình
AI tự chủ và robot đều có thể lập trình. Hợp đồng thông minh, động lực của tài sản kỹ thuật số, cũng có thể lập trình. Điều này khiến tài sản kỹ thuật số trở thành phương thức thanh toán ưu tiên cho giao dịch giữa agent-người và agent-agent, bao gồm cả người máy.
Crypto là tiền tệ lập trình tích hợp internet với nhiều ưu điểm để thúc đẩy nền kinh tế dựa trên agent. Khi các agent AI trở nên tự chủ hơn và tham gia vào các vi giao dịch quy mô lớn, tính hiệu quả, tính chất không biên giới và khả năng lập trình của crypto sẽ khiến nó trở thành phương tiện trao đổi được ưa chuộng hơn so với các hệ thống tiền pháp định truyền thống.
Giao điểm thực sự giữa Web3 và AI tự chủ cho các giao dịch tài chính có thể xuất hiện thông qua các token và giao thức mới được điều chỉnh cho trường hợp sử dụng này. Những token này có thể mở rộng khả năng của stablecoin bằng cách tích hợp các chức năng dành riêng cho agent.
Trong kịch bản này, thanh toán có thể được thực hiện bằng tài sản chuyên biệt mà các agent có thể đặt cọc để kiểm soát chất lượng. Chính sách cắt giảm có thể phạt hiệu suất kém, trong khi người xác nhận có thể giải quyết tranh chấp dựa trên chất lượng nhiệm vụ.
Ngoài ra, uy tín của các agent có thể được gắn trực tiếp với số token đặt cọc của họ. Việc kết hợp các quy tắc thông qua hợp đồng thông minh cho phép người dùng kiểm soát người lao động/trợ lý tự động của họ, cho phép tắt hoặc thậm chí là “công tắc giết”, nếu cần thiết, khi các agent AI bắt đầu có hành vi nguy hiểm.
Nếu Goldman Sachs muốn tạo ra các agent AI suy nghĩ và hành động như một nhân viên dày dạn kinh nghiệm trong một ngành công nghiệp được quản lý chặt chẽ với rủi ro bắt buộc đối với hệ thống tài chính và ở mức cực đoan là sự ổn định của thị trường tài chính, việc kiểm soát các agent AI này bằng token có thể lập trình sẽ là điều cần thiết, không phải tùy chọn.
Mặc dù phương pháp này đòi hỏi sự tiến bộ trong cả Web3 và AI tự chủ, nhưng nó không xa như vẻ bề ngoài.
Công ty phát triển blockchain Skyfire gần đây đã ra mắt nền tảng thanh toán cho phép các agent AI chi tiêu tiền một cách tự động. Dưới sự lãnh đạo của cựu phó chủ tịch sản phẩm và dịch vụ của Ripple, Amir Sarhangi, nền tảng của công ty cho phép doanh nghiệp cung cấp ví tiền nạp sẵn cho agent AI.
Giao thức của công ty chuyển đổi tiền mặt thành USDC. Vào đầu tháng 3, Skyfire đã đưa mạng lưới thanh toán cho phép các agent AI thực hiện giao dịch tự động ra khỏi giai đoạn beta.
Việc sử dụng tài sản kỹ thuật số cho robot, thiết bị thực tế ảo và giao dịch AI tự chủ không chỉ dừng lại ở phương thức thanh toán. Nó có thể nâng cao trải nghiệm người dùng và bảo mật, đồng thời cho phép vô số mô hình kinh doanh chưa từng tồn tại.
Sẽ rất thú vị để xem tất cả diễn ra như thế nào và liệu các công ty khác có theo bước không.
Tuy nhiên, vẫn có những vấn đề rủi ro cần được giải quyết, và chúng ta nên lưu ý về cách chúng được giảm thiểu ở mức tối thiểu. Đây là nơi chúng ta nên cân nhắc kỹ lưỡng các biện pháp bảo mật đã thảo luận trước đó.
Bước ra khỏi “tầm nhìn hạn hẹp” tiến tới cách tiếp cận đa chiều
Hiện nay có rất nhiều sự tập trung vào sự phát triển của AI – AI tạo sinh, AI tự chủ, mô hình lập luận, mô hình thế giới vật lý và nhiều hơn nữa – tất cả đều tập trung vào tiền đề rằng AI là công nghệ duy nhất chúng ta cần để đạt được các agent AI tự chủ ở quy mô lớn.
Đây là cách tiếp cận tầm nhìn hạn hẹp đối với cách xây dựng sản phẩm, và phần nào thiển cận: không hiểu những gì cần đạt được ngoài sự tiến bộ của các mô hình AI để hệ sinh thái phát triển và mở rộng quy mô.
AI, dù có thể phát triển đến đâu, cũng không thể đứng một mình và cần sự hỗ trợ của công nghệ blockchain – một sự kết hợp lập trình hoàn hảo. Do đó, chúng ta phải hành động theo cách tiếp cận đa chiều. Chúng ta nên suy nghĩ và đối xử với AI và Web3 cùng nhau về mặt đổi mới, quy định và cơ sở hạ tầng. Đây là nền tảng cơ bản cho sự thành công của nền kinh tế agent.
“Những giấc mơ được xây dựng trên nền tảng vững chắc”, và bây giờ là lúc để xây dựng chúng.