Sự xuất hiện của DeepSeek không chỉ thách thức các ông lớn công nghệ Mỹ mà còn đặt ra bài toán lớn về chính sách AI toàn cầu.
Năm 2025 bắt đầu với một cơn chấn động từ DeepSeek, phòng thí nghiệm AI đến từ Trung Quốc. Họ đã phát hành các mô hình AI mã nguồn mở, cạnh tranh trực tiếp với những công nghệ hàng đầu từ OpenAI, Meta và Google. Điều này không chỉ khiến các tập đoàn công nghệ Mỹ lo lắng mà còn làm chính phủ Mỹ phải đau đầu, khi Trung Quốc đang dần vượt lên trong cuộc đua AI toàn cầu.
DeepSeek: Hiệu quả vượt trội với chi phí thấp
DeepSeek tuyên bố rằng họ xây dựng các mô hình AI một cách hiệu quả và nhanh chóng, đồng thời cung cấp chúng với mức giá chỉ bằng một phần nhỏ so với các công ty Mỹ. Điều này đã gây ra làn sóng lo ngại trong giới công nghệ. Robert Nishihara, đồng sáng lập startup Anyscale, chia sẻ: “Tôi không ngạc nhiên nếu nhiều phòng thí nghiệm AI đang lập các phòng chiến lược khẩn cấp ngay lúc này.”
Sự trỗi dậy của DeepSeek đánh dấu một bước ngoặt trong lĩnh vực AI tại Thung lũng Silicon. Các CEO, nhà sáng lập, nhà nghiên cứu và nhà đầu tư đều cho rằng mô hình của DeepSeek sẽ ảnh hưởng lớn đến chính sách AI của Mỹ. Ravid Shwartz-Ziv, trợ lý giáo sư tại Đại học NYU, nhận định: “Dù có phần bị thổi phồng, nhưng DeepSeek vẫn rất thú vị và mang lại nhiều bài học.”
Phương pháp học tăng cường thuần túy: Bước đột phá của DeepSeek
Một trong những điểm nổi bật của DeepSeek là việc áp dụng phương pháp “học tăng cường thuần túy” (pure reinforcement learning) để phát triển mô hình R1. Kian Katanforoosh, CEO của Workera và giảng viên tại Stanford, so sánh phương pháp này với cách một đứa trẻ học không chạm vào vật nóng sau khi bị bỏng.
“DeepSeek để mô hình tự học thông qua trải nghiệm, không cần can thiệp nhiều từ bên ngoài,” Katanforoosh giải thích. Phương pháp này được coi là một trong những hướng đi triển vọng nhất để cải thiện các mô hình AI hiện nay.
Thách thức đối với chính sách AI của Mỹ
Mô hình R1 của DeepSeek có thể tải xuống và chạy trên bất kỳ máy tính nào đáp ứng yêu cầu phần cứng. Nó thậm chí còn vượt trội hơn mô hình o1 của OpenAI trong nhiều bài kiểm tra AI. Điều này khiến ngành công nghiệp AI Mỹ phải giật mình, đặc biệt là khi DeepSeek đạt được thành tựu này trong thời gian ngắn.
Martin Casado, đối tác tại Andreessen Horowitz (a16z), cho rằng DeepSeek là minh chứng cho thấy chính sách AI của Mỹ trong hai năm qua đã sai lầm. “Thay vì kìm hãm đổi mới, chúng ta nên đầu tư mạnh vào AI mã nguồn mở. Điều này không giúp Trung Quốc, mà ngược lại, hạn chế nó sẽ khiến công nghệ Mỹ không được phổ biến rộng rãi,” Casado nhấn mạnh.
Phản ứng từ chính phủ và giới công nghệ
Cựu Tổng thống Trump đã gọi DeepSeek là “hồi chuông cảnh tỉnh” đối với các công ty AI Mỹ. Ông khen ngợi cách tiếp cận mở của DeepSeek và kêu gọi đầu tư mạnh mẽ hơn vào AI. Marc Andreessen, đồng sáng lập a16z, so sánh sự kiện này với “thời khắc Sputnik” của ngành AI, khi Liên Xô phóng vệ tinh đầu tiên, buộc Mỹ phải đẩy mạnh chương trình không gian.
Ngay cả Eric Schmidt, cựu CEO Google và là người từng hoài nghi về AI mã nguồn mở, cũng thay đổi quan điểm. Trong một bài báo gần đây, ông nhận định sự trỗi dậy của DeepSeek là “bước ngoặt” trong cuộc đua AI toàn cầu và kêu gọi Mỹ đầu tư nhiều hơn vào lĩnh vực này.
Những hạn chế của DeepSeek
Dù gây ấn tượng mạnh, DeepSeek vẫn có những điểm yếu. Theo đánh giá của tổ chức NewsGuard, mô hình R1 đưa ra câu trả lời sai hoặc không trả lời tới 83% các câu hỏi liên quan đến tin tức. Ngoài ra, R1 từ chối trả lời 85% câu hỏi về Trung Quốc, có thể do ảnh hưởng từ kiểm duyệt của chính phủ.
OpenAI cũng cáo buộc DeepSeek sử dụng mô hình của họ để huấn luyện AI, vi phạm điều khoản sử dụng. Tuy nhiên, bản thân OpenAI cũng đang đối mặt với nhiều vụ kiện về vi phạm bản quyền.
DeepSeek đã chứng minh rằng họ không chỉ là một đối thủ cạnh tranh mà còn là một nhà đổi mới thực sự. Với những mô hình hiệu quả và chi phí thấp, họ đang thúc đẩy ngành AI tiến lên phía trước. Giờ đây, câu hỏi lớn đặt ra là Mỹ sẽ phản ứng như thế nào để không bị tụt lại phía sau trong cuộc đua công nghệ này.