Hôm qua, nền tảng mạng xã hội onchain và NFT mang tên Zora đã chính thức ra mắt token ZORA trên mạng lưới Base. Tuy nhiên, trái với không khí náo nhiệt thường thấy của một đợt airdrop lớn, sự kiện này lại châm ngòi cho làn sóng tranh cãi gay gắt trong cộng đồng Web3.
Zora được biết đến như một nền tảng giúp các nhà sáng tạo biến nội dung thành tài sản giao dịch được, với nhiều công cụ gắn liền với NFT và xu hướng onchain. Tuy nhiên, thay vì đi theo lối mòn “utility token”, token ZORA được định nghĩa là “for fun only” – tức không có chức năng quản trị, cũng không đại diện cho quyền lợi đầu tư.
Is this what you are proud of? #zorascam pic.twitter.com/wKqSxdidsw
— 〽️oonboy (@toofluffy_) April 24, 2025
Về tổng cung, ZORA phát hành 10 tỷ token, trong đó 1 tỷ token (tương đương 10%) được dùng cho airdrop, còn lại phần lớn – lên đến 65% – thuộc về đội ngũ phát triển, quỹ dự trữ và các nhà đầu tư sớm. Đây chính là điểm khiến cộng đồng dậy sóng.
Sự kiện airdrop đã gửi token đến hơn 2,4 triệu địa chỉ ví, được chọn dựa trên hoạt động từ năm 2020 đến tháng 4 năm 2025. Người dùng đủ điều kiện phải từng tạo bài đăng, mint, giao dịch hoặc giới thiệu người dùng mới trên Zora. Thậm chí, có các tiêu chí cộng điểm cho người tham gia sớm, giữ token cũ như $ICK, $FAME, Zorb hoặc từng deploy hợp đồng trên L2 của Zora.
Tuy nhiên, sau khi airdrop diễn ra, nhiều game thủ và nhà đầu tư nhỏ lẻ bày tỏ sự thất vọng. Một số chỉ nhận được vài đô la, dù đã sử dụng nền tảng trong thời gian dài và tốn phí giao dịch đáng kể. Trong khi đó, một vài người có hoạt động tối thiểu nhưng lại nhận lượng lớn token, gây ra cảm giác “lùa gà” và thiên vị.
“Sau hai năm và hàng trăm đô la phí mint NFT, cuối cùng tôi nhận được đủ $ZORA để ăn một cái burger sáng mai” – một người dùng bày tỏ thất vọng trên mạng xã hội.
Thậm chí, có cáo buộc rằng những người thân cận đội ngũ phát triển đã nhận được phần thưởng “kịch trần” gấp hàng trăm lần so với người dùng thường. Một ví dụ cụ thể được cộng đồng lan truyền là việc một người dùng chỉ tiêu 0,15 ETH nhưng nhận về hơn 2,1 triệu token ZORA – tương đương hơn 50.000 USD ở thời điểm airdrop.
2 hours later and the chart looks like this. Incredible work team pic.twitter.com/tgMQgy2qu1
— Tristan Rettich (@Pixeldreams_art) April 23, 2025
Trái lại, một số người lại lên tiếng bảo vệ đội ngũ Zora. Họ cho rằng việc xây dựng một nền tảng onchain trong nhiều năm không hề dễ dàng, và nhóm phát triển xứng đáng được đền đáp. Có người cho rằng cộng đồng Web3 đang trở nên “quá đòi hỏi” và thiếu kiên nhẫn với các sản phẩm mới.
Phân tích kỹ hơn, tokenomics của ZORA đang vấp phải câu hỏi lớn về tính minh bạch và định hướng dài hạn. Dù mang danh nghĩa “for fun”, token này đã được đầu tư tới 60 triệu USD ở mức định giá 600 triệu USD. Điều này khiến một số nhà phân tích như ZachXBT và Karbon đặt nghi vấn: Liệu đây có thực sự là trò chơi vui vẻ, hay là một màn chia phần tinh vi?
Về mặt kỹ thuật, các tiêu chí phân bổ token không sai, nhưng lại thiếu sự công bằng trong cảm nhận của cộng đồng. Những người từng tin tưởng và đồng hành với nền tảng từ sớm lại không được đánh giá đúng mức. Thêm vào đó, việc buộc người dùng phải có ETH trên mạng Base để claim token khiến nhiều người có phân bổ thấp từ chối nhận vì phí gas vượt quá giá trị phần thưởng.
Tính đến ngày 24 tháng 4 năm 2025, phản ứng của cộng đồng đối với ZORA vẫn rất phân cực. Một bên là sự hào hứng và công nhận nỗ lực của nền tảng. Bên còn lại là thất vọng, hoài nghi và chỉ trích về sự bất công trong cách chia phần.
Tương lai của ZORA sẽ phụ thuộc vào việc họ có thể lấy lại niềm tin cộng đồng hay không. Nếu tiếp tục duy trì định hướng “for fun”, nhưng bỏ qua yếu tố công bằng, ZORA rất có thể sẽ rơi vào cái bẫy mất lòng tin – thứ mà bất kỳ nền tảng Web3 nào cũng không thể xem nhẹ.