Trong khi các ông lớn công nghệ liên tục quảng bá về tiềm năng thay đổi thế giới của “AI agent”, chính họ lại không thể thống nhất được khái niệm này là gì.
Thung lũng Silicon đang cực kỳ lạc quan về AI agent. Sam Altman – CEO của OpenAI tuyên bố rằng các agent sẽ “tham gia vào lực lượng lao động” trong năm nay. Satya Nadella – CEO Microsoft dự đoán các agent sẽ thay thế một số công việc liên quan đến kiến thức. Marc Benioff – CEO Salesforce khẳng định mục tiêu của Salesforce là “trở thành nhà cung cấp số một về lao động kỹ thuật số trên toàn cầu” thông qua các dịch vụ “agentic” của công ty.
Tuy nhiên, không ai có thể đồng thuận về định nghĩa chính xác của AI agent là gì.
Trong vài năm qua, ngành công nghệ đã mạnh dạn tuyên bố rằng “AI agent” – thuật ngữ hot nhất hiện nay – sẽ làm thay đổi mọi thứ. Tương tự như cách các chatbot AI như ChatGPT của OpenAI đã mang đến những phương thức mới để khai thác thông tin, các agent sẽ thay đổi căn bản cách tiếp cận công việc của chúng ta, theo nhận định của các CEO như Altman và Nadella.
Điều này có thể đúng. Nhưng nó cũng phụ thuộc vào cách định nghĩa “agent”, một nhiệm vụ không hề đơn giản. Giống như các thuật ngữ liên quan đến AI khác (như “multimodal”, “AGI” và bản thân từ “AI”), các thuật ngữ “agent” và “agentic” đang bị pha loãng đến mức mất đi ý nghĩa.
Điều này đẩy OpenAI, Microsoft, Salesforce, Amazon, Google và vô số công ty khác đang xây dựng toàn bộ dòng sản phẩm xoay quanh agent vào tình thế khó xử. Một agent từ Amazon không giống như agent từ Google hoặc bất kỳ nhà cung cấp nào khác, và điều đó đang gây ra sự nhầm lẫn và thất vọng cho khách hàng.
Ryan Salva, giám đốc cấp cao phụ trách sản phẩm tại Google và cựu lãnh đạo GitHub Copilot, cho biết ông đã “ghét” từ “agent”.
“Tôi nghĩ rằng ngành công nghiệp của chúng ta lạm dụng thuật ngữ ‘agent’ đến mức nó gần như vô nghĩa. Đó là một trong những điều gây khó chịu nhất với tôi.” Salva nói với TechCrunch trong một cuộc phỏng vấn.
The terms "assistants" and "agents" are interchangeable—they are systems that independently accomplish tasks on behalf of users.
— Leher Pathak (@leherious) March 11, 2025
Vấn đề về định nghĩa agent không phải là mới. Trong một bài viết năm ngoái, cựu phóng viên TechCrunch Ron Miller đã đặt câu hỏi: AI agent là gì? Vấn đề mà ông xác định là gần như mọi công ty đều tiếp cận công nghệ này theo những cách khác nhau.
Đây là một vấn đề đã trở nên trầm trọng hơn gần đây.
Tuần này, OpenAI đã đăng một bài viết định nghĩa agent là “các hệ thống tự động có khả năng độc lập hoàn thành nhiệm vụ thay cho người dùng”. Tuy nhiên, trong cùng tuần, công ty cũng phát hành tài liệu hướng dẫn cho nhà phát triển định nghĩa agent là “LLM được trang bị các hướng dẫn và công cụ”.
Leher Pathak, người phụ trách tiếp thị sản phẩm API của OpenAI, sau đó đã đăng trên X rằng cô hiểu các thuật ngữ “assistants” và “agents” có thể hoán đổi cho nhau – càng làm vấn đề thêm rối ren.
Trong khi đó, các blog của Microsoft cố gắng phân biệt giữa agent và AI assistant. Microsoft gọi agent là “ứng dụng mới” cho “thế giới chạy bằng AI”, có thể được điều chỉnh để có chuyên môn cụ thể, trong khi assistant chỉ đơn giản giúp đỡ với các tác vụ chung, như soạn thảo email.
Phòng thí nghiệm AI Anthropic giải quyết mớ hỗn độn về các định nghĩa agent một cách trực tiếp hơn. Trong một bài đăng trên blog, Anthropic cho biết agent “có thể được định nghĩa theo nhiều cách”, bao gồm cả “hệ thống hoàn toàn tự chủ hoạt động độc lập trong thời gian dài” và “các triển khai theo quy định tuân theo quy trình làm việc đã định trước”.
Salesforce có lẽ là công ty đưa ra định nghĩa rộng nhất về “agent” AI. Theo gã khổng lồ phần mềm này, agent là “một loại hệ thống có thể hiểu và phản hồi các yêu cầu của khách hàng mà không cần sự can thiệp của con người”. Trang web của công ty liệt kê sáu danh mục khác nhau, từ “agent phản xạ đơn giản” đến “agent dựa trên tiện ích”.
Vậy tại sao lại có sự hỗn độn này?
Các agent – giống như AI – là một thứ khó định nghĩa chính xác, và chúng liên tục phát triển. OpenAI, Google và Perplexity vừa mới bắt đầu cho ra mắt những gì họ coi là agent đầu tiên của mình – Operator của OpenAI, Project Mariner của Google và shopping agent của Perplexity – và khả năng của chúng rất đa dạng.
Rich Villars, GVP của bộ phận nghiên cứu toàn cầu tại IDC, lưu ý rằng các công ty công nghệ “có lịch sử lâu dài” không tuân thủ nghiêm ngặt các định nghĩa kỹ thuật.
“Họ quan tâm nhiều hơn đến những gì họ đang cố gắng đạt được” trên phương diện kỹ thuật, Villars nói với TechCrunch, “đặc biệt là trong các thị trường đang phát triển nhanh chóng.”
Nhưng việc tiếp thị cũng là nguyên nhân chính, theo Andrew Ng, người sáng lập nền tảng học tập AI DeepLearning.ai.
“Các khái niệm về ‘agent’ AI và quy trình làm việc ‘agentic’ từng có ý nghĩa kỹ thuật, nhưng khoảng một năm trước, các nhà tiếp thị và một số công ty lớn đã nắm bắt được chúng.” Ng đã nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây.
Việc thiếu một định nghĩa thống nhất cho agent vừa là cơ hội vừa là thách thức, Jim Rowan, người đứng đầu AI của Deloitte, cho biết. Một mặt, sự mơ hồ cho phép linh hoạt, cho phép các công ty tùy chỉnh agent theo nhu cầu của họ. Mặt khác, nó có thể – và có lẽ đã – dẫn đến “kỳ vọng không phù hợp” và khó khăn trong việc đo lường giá trị và ROI từ các dự án agentic.
“Nếu không có định nghĩa chuẩn hóa, ít nhất là trong một tổ chức, sẽ rất khó để đánh giá hiệu suất và đảm bảo kết quả nhất quán. Điều này có thể dẫn đến các cách hiểu khác nhau về những gì AI agent nên mang lại, có khả năng làm phức tạp hóa mục tiêu và kết quả dự án. Cuối cùng, mặc dù tính linh hoạt có thể thúc đẩy các giải pháp sáng tạo, nhưng một cách hiểu chuẩn hóa hơn sẽ giúp các doanh nghiệp điều hướng tốt hơn trong không gian AI agent và tối đa hóa đầu tư của họ.” Rowan nhận định.
Đáng tiếc, nếu việc định nghĩa thuật ngữ “AI” bị phân tán là một dấu hiệu, thì có vẻ như ngành công nghệ khó có thể tập hợp lại xung quanh một định nghĩa duy nhất về “agent” trong tương lai gần – nếu có. Đối với game thủ và những người quan tâm đến công nghệ, hiểu được sự phức tạp của khái niệm AI agent sẽ giúp nhìn nhận đúng đắn hơn về tiềm năng và giới hạn của công nghệ này.