Năm 2024 chứng kiến bước tiến lớn của nhiều hãng máy ảnh, với loạt tính năng mới lạ. Đồng thời, máy ảnh film cũng đang dần tái xuất, tạo cú hích thú vị cho cả người hoài cổ lẫn fan công nghệ.
Điều khiển tiêu điểm bằng mắt trên Canon EOS R5 Mark II
“Eye-control AF” là tính năng lần đầu tiên mình trải nghiệm khi cầm Canon EOS R5 Mark II. Đây không phải công nghệ mới phát triển trong năm 2024, nhưng lại được nâng cấp đáng kể, xuất phát từ nền tảng thiết kế của Canon EOS R3 và xa hơn nữa là mẫu máy SLR Canon EOS 5 năm 1992.
Cách thức hoạt động khá ấn tượng: khi người chụp nhìn vào khung ngắm, camera sẽ xác định vùng mắt tập trung để thiết lập điểm lấy nét. Chỉ cần một lần hiệu chỉnh ban đầu, tính năng này sẽ “thấu hiểu” và linh hoạt theo hướng nhìn. Dù chưa thể thay thế hoàn toàn lấy nét bám chủ thể (subject-tracking) trong mọi tình huống, Eye-control AF lại cho cảm giác kiểm soát trực tiếp máy ảnh, biến nó thành trải nghiệm đáng nhớ nhất mình có được năm nay.
Bộ ống kính “lens mod” mở rộng tầm nhìn cho GoPro Hero 13 Black
Thoạt đầu, Hero 13 Black của GoPro khiến nhiều người nghĩ rằng đó chỉ là bản nâng cấp nhỏ, nhất là khi các đối thủ như DJI Osmo Action 5 Pro hay Insta360 Ace Pro 2 có những tính năng “vượt mặt”. Tuy nhiên, GoPro đã thu hút sự chú ý bằng việc cho phép thay đổi ống kính linh hoạt – hay còn gọi là Lens Mod.
Khi gắn các ống kính Macro, Ultra Wide hoặc Anamorphic, Hero 13 Black có thể tự động nhận dạng và tinh chỉnh thiết lập tương ứng. Ví dụ, Macro Lens cho phép quay cận cảnh và quay vlog với khung hình chi tiết hơn, điều mà action cam truyền thống thường khó đáp ứng. Dù không phải “cú hích” mang tính đột phá hoàn toàn, ý tưởng mở rộng hệ sinh thái ống kính lại tạo nên hướng đi sáng tạo cho người ưa thích quay phim thể thao, du lịch.
Pentax 17 và niềm vui chụp film trở lại
Là máy ảnh film nửa khung (half-frame) đầu tiên của Pentax sau nhiều thập kỷ, Pentax 17 khiến mình phải “xuất chiêu” với cuộn film 35mm sau hơn 10 năm tạm dừng. Ban đầu, mình không ấn tượng lắm, nhưng trải nghiệm thực tế lại rất thú vị. Tỷ lệ nửa khung cho phép chụp gấp đôi số tấm trên một cuộn film, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí tráng rửa.
Pentax còn tinh ý trang bị các chức năng hỗ trợ, kể cả cho người chụp mới. Kết quả thu được là loạt ảnh “cổ điển” vượt kỳ vọng. Pentax 17 tuy có vẻ đắt, nhưng bù lại, bạn được hưởng chế độ bảo hành, phụ tùng chính hãng – thứ mà máy film cũ tìm trên mạng rất khó đảm bảo. Nếu đây mới chỉ là khởi đầu cho dự án phim của Pentax, người yêu ảnh có lý do để chờ đợi những mẫu máy tiếp theo, có thể là máy SLR hoàn toàn cơ học.
Insta360 X4: “Action cam toàn năng”
Thế giới camera hành động đang mở rộng hơn bao giờ hết, và Insta360 X4 cho thấy nó có thể làm được mọi thứ. X4 quay video 8K góc 360 độ, nhưng cũng dễ dàng chuyển sang chế độ ống kính đơn, quay 4K 60fps ổn định. Từ việc đóng vai trò action cam chống nước đến quay vlog hay thậm chí làm dash cam, X4 đều đảm trách tốt.
Thú vị hơn, X4 là sản phẩm rẻ nhất so với những mẫu 360 cùng phân khúc nhưng lại chất lượng hàng đầu. Insta360 còn có Go 3S – dòng camera tí hon nhưng mở ra nhiều góc quay độc đáo, khiến cả gia đình mình hào hứng. Đây chính là lý do camera hành động vẫn chưa bị smartphone “lấn sân” hoàn toàn.
Làn sóng “film recipe” lan tỏa
Năm 2023, Fujifilm X100 V bất ngờ gây “sốt” trên TikTok nhờ khả năng mô phỏng phim (Film Simulation). Năm 2024, trào lưu này còn lan rộng hơn, khi nhiều hãng khác cũng có tính năng tương tự. Fujifilm giới thiệu loạt máy ảnh mới như X-T50, X-M5 với vòng xoay chuyên dụng để chuyển nhanh các “công thức” màu phim tùy biến.
Trong khi đó, Panasonic cho phép người dùng áp LUT ngay trong lúc quay, gọi là Real Time LUT. Cộng đồng “mix màu” online cũng ngày càng đông đảo, với nhiều công thức miễn phí chia sẻ để những ai thích màu ảnh cổ điển có thể áp dụng. Nikon cũng không đứng ngoài, ra mắt ứng dụng kèm bộ chỉnh màu dành cho Z6 III và Z50 II. Tất cả hứa hẹn xu hướng “chơi màu” ảnh sẽ còn tiếp tục “lên sóng” mạnh mẽ.
Canon khép lại “cuộc đua megapixel” với thuật toán AI nội bộ
Canon EOS R5 Mark II và R1 không chỉ hấp dẫn bởi phần cứng mạnh, mà còn giới thiệu hai công nghệ “AI” xử lý ảnh ngay trong máy: mở rộng kích thước (upscale) và giảm nhiễu (noise reduction). Qua thử nghiệm, hình chụp 45MP có thể nâng lên 180MP mà không thấy rõ dấu hiệu “căng” hay mất chi tiết.
Khác với chế độ chụp độ phân giải cao của nhiều máy (ghép nhiều ảnh thành một), ở đây, bạn xử lý trực tiếp trên ảnh đã chụp xong. Điều này giúp bạn tùy biến kích cỡ file ảnh mà không bị hạn chế bởi những cảnh có chuyển động. Nói cách khác, bạn không còn phải đua theo máy hàng chục “chấm” nữa, khi chính công nghệ AI có thể nâng chất lượng tệp lên gấp 4 lần.
Nikon mua lại RED Digital Cinema
Tháng 3.2024, Nikon gây chấn động khi thông báo nắm toàn bộ cổ phần RED Digital Cinema – hãng chuyên sản xuất camera điện ảnh 8K cũng như sở hữu nhiều bằng sáng chế liên quan đến codec nén R3D. Đây là cơ hội “một bước lên tiên” của Nikon trong lĩnh vực video, vốn được xem là điểm yếu trước đây.
Thực tế, Nikon đã cho thấy tiến bộ khi tích hợp quay 8K raw trong dòng Z8. Với RED, Nikon có khả năng phát triển hệ thống ống kính hay thậm chí là các máy quay chuyên dụng mới. Dự kiến, bắt đầu từ 2025, chúng ta sẽ chứng kiến những dòng máy Nikon mang hơi thở RED, thúc đẩy chuẩn video raw chất lượng cao và góp phần tạo nên cuộc đua mới trong ngành.
Những dấu ấn khác
Xu hướng camera cầm tay nhỏ gọn (point-and-shoot) dường như cũng có dấu hiệu hồi sinh, với nhiều tín đồ TikTok săn lùng dòng máy cũ Canon Powershot G7X hay Nikon Coolpix S6900. Sony A9 III chứng minh tốc độ chụp liên tiếp không chỉ dành cho ảnh thể thao mà còn nâng cấp khả năng đánh đèn flash. Fujifilm X100VI tiếp tục khiến giới mộ điệu phải xếp hàng chờ đặt mua.
DJI cũng duy trì vị thế khi phát triển liên tục từ drone đến thiết bị ngoại vi như micro không dây. Sản phẩm mới DJI Neo – drone selfie dễ điều khiển, kèm kính FPV giá phải chăng – mở ra sân chơi mới cho cả tay mơ lẫn dân sáng tạo. Có thể nói, năm 2024 khép lại với nhiều mảnh ghép thú vị, tạo động lực để hãng công nghệ đua nhau cải tiến cho chặng đường sắp tới.
“Mỗi bước tiến về công nghệ hay xu hướng retro hồi sinh đều giúp người chụp ảnh, quay phim có thêm lựa chọn.” Chúng ta đón chờ 2025 với nhiều hứa hẹn, nơi film vẫn đang trỗi dậy bên cạnh sức mạnh của AI và những cải tiến độc đáo khác dành cho camera.