DeFAI, lĩnh vực kết hợp giữa tài chính phi tập trung (DeFi) và trí tuệ nhân tạo (AI), từng là một trong những xu hướng được quan tâm nhất trong thị trường crypto cuối năm ngoái. Tuy nhiên, sau đợt sụt giảm mạnh của thị trường AI tại Mỹ, tổng vốn hóa của DeFAI đã lao dốc đến 80% so với mức đỉnh.
Dù nhiều người cho rằng đây là dấu chấm hết cho DeFAI, Ryan McNutt, nhà sáng lập nền tảng Orbit, vẫn tin rằng lĩnh vực này mới chỉ bắt đầu. “Nhiều người hoảng loạn vì nghĩ rằng nhu cầu về chip và vốn để đào tạo các mô hình AI không còn cần thiết nữa”, McNutt nhận định.
Sự sụt giảm nghiêm trọng của DeFAI
Trước cú sốc thị trường, DeFAI từng đạt mức vốn hóa 7 tỷ USD vào tháng 1, nhưng hiện chỉ còn khoảng 1,4 tỷ USD. Nguyên nhân chính được cho là do tác động từ sự sụt giảm của cổ phiếu các công ty công nghệ lớn như Nvidia, kéo theo sự sụt giảm của nhóm crypto AI.
Hiện tại, DeFAI có khoảng 7.040 dự án đang hoạt động, bao gồm các nền tảng như Aixbt, Griffain, Hey Anon và Orbit. Dù đang trong giai đoạn khó khăn, McNutt khẳng định tiềm năng của DeFAI vẫn còn rất lớn, đặc biệt khi AI có thể giúp đơn giản hóa các thao tác phức tạp trong DeFi.
AI hỗ trợ DeFi như thế nào?
Nhiệm vụ của DeFAI là giúp người dùng tiếp cận DeFi dễ dàng hơn thông qua các AI agent. McNutt giải thích rằng AI có thể “hướng dẫn người dùng từng bước trong các quy trình phức tạp, giúp họ tránh khỏi những thao tác rườm rà”.
Nhiều dự án DeFAI đang phát triển AI agent có khả năng quản lý các vị thế phức tạp và giải quyết các vấn đề tài chính một cách tự động. Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội cũng là những thách thức lớn, đặc biệt là việc kiểm soát AI để tránh rủi ro cho người dùng.
Một trong những tranh cãi lớn nhất hiện nay là tên gọi của DeFAI. Một số chuyên gia cho rằng thuật ngữ này không phản ánh chính xác bản chất của lĩnh vực và đề xuất các thuật ngữ khác như “AiFi” hay “OATs”. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng hơn cả là làm sao để các AI agent thực sự hoạt động hiệu quả và an toàn trong hệ sinh thái DeFi.
Rủi ro từ AI trong DeFi
Các AI agent có khả năng đưa ra quyết định sáng tạo thay vì chỉ hoạt động theo các lệnh cố định như bot thông thường. Điều này mang đến tiềm năng lớn nhưng cũng đặt ra rủi ro không nhỏ. Một ví dụ đáng chú ý xảy ra vào tháng 11 khi AI agent Freysa bị lừa mất 50.000 USD dù được lập trình với quy tắc không bao giờ chấp nhận chuyển tiền cho người khác.
Gultekin, kỹ sư token của Vader DAO, cảnh báo rằng AI agent nếu không được kiểm soát chặt chẽ có thể dễ dàng bị thao túng. “Cần phải tìm ra sự cân bằng giữa việc cho phép AI hoạt động linh hoạt và việc kiểm soát để tránh những quyết định sai lầm”, ông nói.
AI sẽ thay đổi cách DeFi vận hành?
Dù vẫn còn nhiều tranh cãi, các chuyên gia tin rằng AI sẽ sớm đóng vai trò quan trọng trong DeFi. Trong tương lai, người dùng có thể giao tiếp với AI để thực hiện các giao dịch hoặc quản lý danh mục đầu tư mà không cần thao tác thủ công.
McNutt tin rằng không chỉ người dùng, mà ngay cả các giao thức DeFi cũng sẽ hưởng lợi từ AI agent. “Thay vì chờ đợi người dùng tự tìm hiểu và tham gia, AI agent có thể giúp thu hút thanh khoản nhanh chóng và hiệu quả hơn”, ông nhận định.
Dù DeFAI đang đối mặt với nhiều thách thức, những ứng dụng mới của AI trong DeFi vẫn đang mở ra nhiều cơ hội. Câu hỏi đặt ra là liệu lĩnh vực này có thể khắc phục được các rủi ro để giành lại niềm tin của người dùng hay không.