Động thái tạm dừng rút tài sản trên ThorFi khiến cộng đồng DeFi hoang mang. Liệu đây chỉ là biện pháp bảo vệ tạm thời hay dấu hiệu bất ổn dài hạn đối với giao thức cross-chain khét tiếng này?
Mới đây, các nhà vận hành của Thorchain quyết định đóng băng chương trình “savers” và “lending,” khiến người dùng không thể rút Bitcoin, Ethereum cùng nhiều crypto khác từ dịch vụ ThorFi. Mục tiêu là tránh viễn cảnh xấu nhất khi mạng lưới đang đối mặt thách thức nợ xấu 200 triệu USD.
Hiện tổng cộng 111 triệu USD tài sản đã được vay qua Thorchain, còn 98 triệu USD nằm trong các vault. Khoản tiền gửi ấy chủ yếu là Bitcoin (57 triệu USD) và Ethereum (16 triệu USD). Những con số to lớn này khiến việc “bế quan tỏa cảng” trở nên nhạy cảm.
Wow. THORChain is insolvent and has now paused the chain, akin to a bankruptcy freeze, to avoid a rush to the exit.
— Haseeb ＞|＜ (@hosseeb) January 24, 2025
Is this the first on-chain restructuring? https://t.co/nSwhkRDnzv
Nỗi lo sụp đổ
Một số nhà quan sát, trong đó có các chuyên gia từ Dragonfly Capital, so sánh quyết định “đóng băng” của Thorchain như biện pháp “chặn đứng nguy cơ phá sản.” Ai có tiền trong ThorFi đều bất lực, không rút ra được.
Lý giải hành động trên, nhà sáng lập Thorchain cho biết mạng lưới có 90 ngày để tìm phương án tái cấu trúc. Trong thời gian đó, tất cả buộc phải “án binh bất động” để ngăn rủi ro rút hàng loạt.
Thorchain ra đời nhằm cho phép hoán đổi tài sản giữa các chuỗi blockchain khác nhau (Bitcoin, Ethereum…) mà không cần sàn tập trung. Nền tảng này cũng triển khai dịch vụ “savers” (gửi tiết kiệm) năm 2022, hứa hẹn kiếm lãi “tương tự cung cấp thanh khoản.”
Song, theo một thành viên ẩn danh trong cộng đồng, mạng lưới đang “âm vốn.” Nếu người dùng ồ ạt rút 199 triệu USD, Thorchain khó lòng đảm bảo chi trả. Mô hình hoạt động hiện vẫn dựa vào việc phát hành đồng RUNE (token gốc) để đáp ứng nghĩa vụ nợ, dễ dẫn đến vòng xoáy thổi phồng nguồn cung, khiến giá RUNE lao dốc thêm.
Cách RUNE bị cuốn vào vòng xoáy
Thời gian qua, người dùng rút khỏi “savers” lẫn “lending” ngày càng nhiều, đẩy RUNE vào thế “tự in thêm” để thanh toán. Đồng RUNE bị bán ra, dìm giá. Thống kê cho biết trong tháng này đã có 6,6 triệu RUNE bị đốt, nhưng tới 16 triệu RUNE mới được in, gây chênh lệch lớn.
Khi càng nhiều người chạy khỏi ThorFi, RUNE càng bị áp lực giảm giá. Tình trạng này có thể khiến Thorchain “đứt gánh,” nếu không kiểm soát sớm. Vài chuyên gia lo ngại nếu giữ nguyên, một số ít người rút được tiền, còn phần đông bị kẹt, dẫn tới cơn khủng hoảng nghiêm trọng hơn.
Cú sụt 29% trong một ngày kéo RUNE xuống mức 2,08 USD – thấp nhất kể từ tháng 10/2023, xa vời đỉnh 20,87 USD ở tháng 5/2021. Nhiều người ủng hộ Thorchain vẫn tin giao thức này “đáng được cứu,” như CEO ShapeShift – Erik Vorhees, gọi đó là “giao thức DeFi có giá trị lớn.”
Những người đặt niềm tin cho rằng Thorchain đã thu về 47 triệu USD phí trọn đời (theo DeFiLlama), cho thấy tiềm năng dài hạn không hề nhỏ.
V2 of the @THORChain proposal is live.
— TCB (@1984_is_today) January 30, 2025
– 80 % users refunded in kind now
– Validators statement about taking this seriously : increase revenue share to 20% y1 then sustainable 10%
– Block rewards abolished
– Lower validator rev by ~52%https://t.co/cQoY1qWZsV
Đi tìm lối thoát
Theo kế hoạch, Thorchain có ba tháng “đóng cửa” rút tiền để cộng đồng thảo luận. Trong đó, họ phải tìm giải pháp ngăn vòng xoáy in RUNE – bán token – giá giảm – mất thanh khoản. Nếu không, bức tranh tương lai càng “lởm” hơn, khiến giao thức mất uy tín.
Nhiều người cho rằng Thorchain vẫn có cơ may trở lại nếu tái cấu trúc hợp lý. Họ kỳ vọng đội ngũ và cộng đồng sẽ sớm dàn xếp kịch bản “chung sống với nợ,” hạn chế đà bán tháo.
Dù sao, tình huống này nhắc nhở giới DeFi về rủi ro mô hình “cho vay – gửi tiết kiệm” phi tập trung: lãi suất hấp dẫn nhưng có thể ẩn chứa cạm bẫy. Muốn đi đường dài, Thorchain phải vượt qua chướng ngại lớn nhất – niềm tin của người dùng – kẻ nắm quyền quyết định cho vận mệnh giao thức.