Năm 2024, những “ông lớn” trong ngành crypto đã đổ hàng trăm triệu USD vào sân chơi chính trị Mỹ, làm chao đảo cán cân quyền lực. Câu chuyện này không chỉ tái định hình tương lai tiền mã hóa, mà còn mở ra tiền lệ nguy hiểm: Liệu tiền của các tập đoàn sẽ chi phối luật lệ và chính sách quốc gia?
Năm 2022, vụ sụp đổ của FTX trở thành cú sốc khổng lồ. Cộng đồng chờ đợi Quốc hội Mỹ sẽ sớm đưa ra khung pháp lý mới để ổn định ngành tiền mã hóa. Tuy vậy, sự sụp đổ đó không tạo ra “cú hích” lập pháp như kỳ vọng. Thay vào đó, vào năm 2023, các chính trị gia từ chối nhắc đến tiền mã hóa, hoặc tỏ thái độ dè chừng. Trong tình hình ấy, Coinbase, Ripple, Andreessen Horowitz và vài “ông lớn” khác nhận ra cần một chiến lược mới: Nếu vận động hành lang truyền thống không đủ, hãy thử dùng “vũ khí” mang tên siêu ủy ban hành động chính trị (super PAC).
Chiến lược “tất tay”
Trước đây, các tập đoàn lớn ngại dính dáng quá sâu vào chính trị vì sợ phản tác dụng. Nhưng trong bối cảnh tiền mã hóa bị dồn vào chân tường, họ buộc phải “đánh cược”. Coinbase, Ripple, Andreessen Horowitz đã hợp lực tài trợ siêu PAC mang tên Fairshake, trút vào đây hàng trăm triệu USD. Mục tiêu: gây sức ép khiến những người làm luật chuyển hướng, hoặc ít nhất cũng không coi tiền mã hóa là “tội đồ”.
Những khoản quyên góp khổng lồ này như “lưỡi dao vô hình” treo lơ lửng trên trần Quốc hội. Và kết quả thật bất ngờ: Nhiều nghị sĩ đột ngột thay đổi thái độ. Các dự luật liên quan đến tiền mã hóa, tưởng chừng bế tắc, nay được ủng hộ từ cả hai đảng. Những ứng viên được Fairshake âm thầm “chống lưng” đồng loạt chiến thắng. Các đối thủ “cứng đầu” vấp phải làn sóng quảng cáo công kích ồ ạt, phải chật vật hoặc gục ngã trước ngày bầu cử.
Tác động ngoài mong đợi
Fairshake không chạy quảng cáo hô hào tiền mã hóa. Họ tung ra các nội dung về kinh tế, an ninh biên giới, chi phí sinh hoạt… Bản thân cử tri có thể ít khi quan tâm tiền mã hóa, nhưng khi các nghị sĩ “cảm nhận” sức ép ngầm từ khối tài chính hùng hậu, họ lập tức chọn đường an toàn.
Sau bầu cử, thế trận xoay chuyển chóng mặt. Lần đầu tiên, ngành tiền mã hóa tràn trề hy vọng vào khung pháp lý rõ ràng, khi nhiều nghị sĩ “mới lên” hứa sẽ ủng hộ đổi mới. Nhưng mặt trái là gì? Nhiều chuyên gia cảnh báo, nếu ngành tiền mã hóa làm được, các ngành khác cũng có thể noi gương, đổ tiền “mua ảnh hưởng” vào nghị trường. Khi đó, quyền lợi công chúng liệu có còn được đặt lên hàng đầu?
Lằn ranh mong manh
Người trong cuộc như Fairshake nói rằng không chỉ là tiền, mà còn là chiến lược tinh vi. Tuy nhiên, không thể phủ nhận: chưa bao giờ một nhóm tập đoàn bỏ ra số tiền khổng lồ đến thế để định hướng tương lai chính sách. Giờ đây, sự thành công này đang trở thành hình mẫu, dấy lên lo ngại về tương lai nền dân chủ khi túi tiền khổng lồ của các ngành công nghiệp có thể “bẻ lái” luật chơi chính trị.
Có thể người ta sẽ khen ngợi nỗ lực của giới tiền mã hóa là “sáng tạo”, “biết tiến thoái” trong nghịch cảnh. Nhưng hệ quả để lại có thể vượt xa lĩnh vực tiền mã hóa, ảnh hưởng lâu dài đến cách chính sách được quyết định và ai thật sự cầm trịch “ván cờ” nước Mỹ.